Pas rond het midden van de negentiende eeuw ontstond er een behoefte aan een nieuwe Nederlandse vertaling van de Koran. In 1851 verspreide de Zaltbommelse uitgever Johannis Noman en Zoon in verschillende tijdschriften een “Prospectus eener vertaling van den Koran met inleiding en aanteekeningen”. Deze vertaling, rechtstreeks vanuit het Arabisch, zou uitgevoerd worden door de Amsterdamse hoogleraar Pieter Johannes Veth (1814-1895), een deskundige over de geschiedenis en cultuur van de inheemse bewoners van Nederlands Indië, maar het werd nooit in druk uitgebracht.
Ook de koranvertalingen van Tollens en Keyzer, die enkele jaren later vrijwel gelijktijdig verschenen, ontstonden vooral uit de behoefte om de (overwegend islamitische) bevolking van Nederlands Indië beter te begrijpen. Ook in deze en de hieronder verder genoemde koranvertalingen ging men niet uit van de oorspronkelijke Arabische tekst maar beperkte men zich tot het hervertalen van eerdere koranvertalingen in het Latijn, Frans, Engels of Duits.
De Nederlandse vertaling van Ludovicus Jacobus Antonius Tollens (1820-1874), advocaat en procureur bij het Hooggerechtshof van Nederlands-Indië en vanaf 1852 redacteur van de Java Bode, verscheen in 1859 in Batavia.
Zijn koranvertaling was gebaseerd op de eerdere koranvertalingen van:
De koranvertaling van Tollens bevat geen concordantie of woordenlijst. In dit gebrek werd naderhand voorzien door:
Slechts één jaar na de vertaling van Tollens verscheen in Haarlem de Nederlandse koranvertaling van de Delftse islamoloog en rechtsgeleerde Salomon Keyzer (1823-1868).
De koranvertaling wordt voorafgegaan door een “Levensschets van Mahomet”, ontleend uit de koranvertaling van Albert Félix Ignace Kazimirski de Biberstein, een beschouwing over de inhoud en de verzameling van de Koran en een samenvatting van de hoofdpunten van de islamitische geloofsleer ontleend uit de werken van de Duitse orientalist Gustav Weil (1808-1889).
Een herziene herdruk hiervan verscheen in 1879 waarbij een korte geschiedenis van het Osmaanse rijk door Frans Arie de Graaff (1832-1910) was toegevoegd, gebaseerd op The Ottoman Power in Europe, its Nature, its Growth and its Decline (1877) van Edward A. Freeman.
In latere herdrukken bij D. Bolle (Rotterdam), in 1905 (3de dr.), 1916 (4de dr.) en 1925 (5de dr.), werd deze toevoeging bewerkt en verder geactualiseerd door de historicus Nicolaas Japikse (1872-1944).
De Nederlandse koranvertaling door Sudewo Partokusomo Kertohadinegoro (1906-1971) verscheen voor het eerst in 1934. Het was gebaseerd op de Engelse koranvertaling van Muhammad Ali (1874-1951), stichter en leider (amir) van de Pakistaanse Ahmadiyya Anjuman Ishaan-i-Islam Lahore (“Lahore Ahmadiyya Beweging”), met de titel The Holy Qur-án, Containing the Arabic Text with English Translation and Commentary (Woking, 1917 [een tweede en een derde druk verschenen in 1920 en 1935 in Lahore]).
Afgedrukt met de Arabische tekst in parallelle kolommen, een Nederlandse vertaling van de uitvoerige inleiding (“Voorrede”, pp. vii-cxc) van Muhammad Ali, en een voorwoord van de vertaler (pp. cxci-cxcvii). Ook de uitvoerige verklarende notenapparaat van de Engelse editie werd voor een belangrijk deel overgenomen (2822 in de Engelse uitgave, 1465 in de Nederlandse vertaling) waaraan de vertaler zelf nog diverse aantekeningen toevoegde (pp. 1163-1175). Het werk bevat ook een lijst van de in de noten genoemde Arabische termen en uitdrukkingen (pp. 1176-1179), een index (pp. 1180-1202) en een lijst van genoemde eigennamen (pp. 1203-1219).
Latere onveranderde fotomechanische herdrukken, uitgegeven door de Stichting Isha’at Islam Qoranfonds in Suriname, verschenen in 1968 (2de/3de dr.), 1981 (4de dr.) en in 1996 (5de dr.).
In de laatste jaren van zijn leven werkte Muhammad Ali aan een volledig herziene en vermeerderde uitgave van zijn Engelse koranvertaling welke in 1951 verscheen. Een nieuwe Nederlandse koranvertaling van de verbeterde herdruk van 2002 (in 2004 vermeerderd met een index) door Jeroen Rietberg verscheen in 2004.
Het uitvoerige verklarende notenapparaat (2822 in de Engelse editie) werd ook vertaald maar de doorlopende nummering, zoals in de Engelse uitgave, werd niet overgenomen maar vervangen door versverwijzingen.
Ook werd verder, in navolging van de Engelse drukken die na 2002 waren verschenen, de versnummering in soera’s 3, 4 en 6 aangepast om ze in overeenstemming met die van andere koranedities en -vertalingen te brengen.
| soera | 1934 | 2004 | soera | 1934 | 2004 | soera | 1934 | 2004 | ||
| 3 | 1-2 | 1-2 | 4 | 1-172 | 1-172 | 6 | 1-72 | 1-72 | ||
| 3 | 3/4 | 173/174 | 173 | 73/74 | 73 | |||||
| 4-199 | 5-200 | 175-177 | 174-176 | 75-166 | 74-165 |
Bij latere drukken (na 2008) is een CD-ROM bijgevoegd waarmee, na registratie bij de uitgever, de tekst ook digitaal geraadpleegd kan worden.
Ook de Pakistaanse tak van de Ahmadiyya Beweging (Ahmadiyya Moslim Gemeenschap) publiceerde een Nederlandse koranvertaling in 1953. Deze was gebaseerd op de Engelse koranvertaling die onder auspiciën van Mirza Bashiruddin Mahmood Ahmad (1889-1965) was gemaakt.
Uitgave met de Arabische tekst in parallelle kolommen. Slechts zeer incidenteel wordt de tekst d.m.v. een voetnoot nader verklaard. In deze koranuitgave wordt de basmala aan het begin van elk hoofdstuk als vers 1 meegenummerd.
De Nederlandse vertaling (vanuit het Engels) is voornamelijk het werk van mevr. Nasirah B. Zimmermann en werd in Londen gemaakt. In het voorwoord worden verder nog mevr. K. Sparenburg, de classicus Karel Hendrik Eduard de Jong (1872-1960) en Abdullah van Onck bedankt voor hun hulp bij de totstandkoming van de Nederlandse vertaling.
Herdrukken verschenen in 1969 (2de dr.), 1983 (3de dr.) en 1991 (4de dr.).
Sinds december 2013 verspreidt de Rotterdamse Stichting OntdekIslam, in samenwerking met de Egyptische organisatie Conveying Islamic Message Society (CIMS), kosteloos gedrukte exemplaren van een Nederlandse koranvertaling.
Het betreft een Nederlandse vertaling, door Malak Faris Abdalsalaam, van de English Translation of the Meanings of the Noble Quran (tekst als pdf-bestand) dat sinds 1997 door de CIMS wordt verspreidt. De Engelse vertaling is die van Mohammad El-Shinawy en Osama El-Shinawy onder eindredactie van Jerald F. Dirks (geb. 1950).
De inleidende hoofdstukken, geschreven door Mohammad Abdullatif (Universiteit van de Verenigde Arabische Emiraten in Dubai) en Arafaat Muhammad (Al-Ahzar Universiteit in Kairo), zijn ook in de Nederlandse versie opgenomen.
Het uitvoerige notenapparaat in de Engelse uitgave is in de Nederlandse uitgave sterk ingekort (van 1884 naar 23). Een deel hiervan is in de Nederlandse vertaling verwerkt zodat het niet altijd duidelijk is wat letterlijk in de Koran staat en wat latere commentatoren hieraan hebben toegevoegd. In zowel de Engelse als in de Nederlandse uitgave ontbreekt de Arabische tekst van de Koran.
