Taalperikelen
Er vinden merkwaardige verschuivingen plaats in onze taal. Natuurlijk komen
er veel nieuwe woorden in verband met computers en ICT, vooral verbasterde
anglicismen, en doodgewone slordigheden, maar die interesseren me niet zo erg.
Wat ik veel boeiender vind zijn verschuivingen die met een veranderende cultuur
te maken hebben. Woorden die vroeger grof en onbehoorlijk of denigrerend waren,
zijn nu heel gewoon. Hier komt een lijst van veranderingen die ik zelf voortdurend
constateer en die ik vermakelijk vind.
Vroeger (20 jaar geleden of
daaromtrent) 1 pakweg |
Thans
pak 'm beet |
Die veranderingen kwamen allemaal vrij plotseling, en de vroegere woorden hoor
je nu bijna
nooit meer. nummer 2 was denigrerend. nu niet meer. Nummer 3 en 4 waren nogal
grove
studententaal, maar zijn nu heel gewoon. Nummer 5 is journalistentaal. Nog
onlangs hoorde ik
een bejaarde persoon tijdens een radio-interview die echt op het verkeerde been
werd gezet:
"Want? Wat bedoelt U? Maakt U die zin eens af?"
Met nummer 7 bedoel ik te zeggen dat de begin-aanhalingstekens laag op de regel
behoorden
te staan. Dit voorschrift is met de komst van Engelstalige toetsenborden geruisloos verdwenen.
Voorts vind ik het erg jammer dat de beleefdheidsvorm aan het verdwijnen is.
Weinig mensen
zeggen nog "U". Wildvreemde mensen bellen mij op en beginnen onmiddellijk te
tutoyeren.
Ik vrees dat dit komt doordat leerlingen op school "je" en "jij" mogen zeggen
tegen hun leraren,
en hen bij de voornaam aanspreken. Reclameboodschappen op radio en televisie die
mij als
toehoorder met "je" aanspreken, hebben het over produkten waarin ik niet geïnteresseerd
ben.
En iets over de uitspraak:
Linguisten schijnen het erover eens te zijn dat de meervouds-n niet uitgesproken
wordt. Op
taalcursussen krijgt men kennelijk te horen dat je die niet MAG uitspreken. In
ieder geval, als
ik in een vliegtuig zit hoor ik de stewardes met een keurige stem zeggen: "Dames
en heruh,
wilt U Uw stoelriemuh vastmakuh?" Zelfs geen n voor een klinker:
"Wij dankuh-U voor Uw
aandacht." In hun Duitse tekst hoor je die n wel overal.
Kent U meer van dat soort verschijnselen? Dan hoor ik dat graag.
*) Met dank aan Dhr. H. van den Berg