Proefschrift
A
problem-posing approach to teaching decision making about the waste issue
Een
probleemstellende benadering voor het onderwijzen van besluitvorming over het
afvalvraagstuk
J.
Kortland
Utrecht: CdBeta Press
Centrum voor Didactiek van Wiskunde en
Natuurwetenschappen, Universiteit Utrecht (CdBeta Wetenschappelijke Bibliotheek,
nr. 37)
ISBN 90-73346-44-4
Samenvatting
In
het programma voor het vak natuur- en scheikunde in de basisvorming uit 1993
stond als kerndoel dat "leerlingen in keuzesituaties een beargumenteerde
mening kunnen weergeven". Een vaardigheid die leerlingen dan zouden kunnen
aanleren en toepassen in keuzesituaties rond afvalverwerking, water- en
energievoorziening enzovoort.
Het
onderzoek gaat over een uitwerking van dit kerndoel: wat is zo'n "beargumenteerde mening", welke kennis is daarvoor nodig, hoe kun je
leerlingen - met verpakkingsafval als voorbeeld - deze kennis en vaardigheid
laten aanleren, hoe ziet het lesmateriaal er uit, wat gebeurt er als je daarmee
de klas in gaat, en wat levert dat dan op? Dus: kunnen leerlingen nu zo'n
beargumenteerde mening weergeven? Dat blijkt voor hen nog lastig te zijn.
Het
ontworpen onderwijs is "probleemstellend": de leerlingen formuleren zelf - geleid door de opdrachten in het lesmateriaal
- een
probleemstelling, en raken daarmee gemotiveerd voor het uitbreiden van hun
kennis en vaardigheid. Het onderzoek levert dus ook ideeen voor het ontwerpen
van vergelijkbaar onderwijs over andere onderwerpen.
Publicaties
Een
meer uitgebreide samenvatting van het onderzoek is te vinden in de volgende twee
publicaties:
Kortland,
J., C.W.J.M. Klaassen & P.L. Lijnse (2002), Ontwerpen van een didactische
structuur voor het probleemstellend onderwijzen van besluitvorming over het
afvalvraagstuk. Tijdschrift voor Didactiek der Betawetenschappen
19
(1/2), 2-20.
Kortland,
J. (2003), Designing and validating a didactical structure for a problem-posing
approach to teaching decision making about the waste issue. Paper presented at
the ESERA Conference 2003 Research and the Quality of Science Education,
Noordwijkerhout (the Netherlands), August 2003. Paper
Een
meer uitgebreide beschrijving van het lesmateriaal en het daarmee uitgevoerde
onderwijs is te vinden in de volgende publicatie:
Kortland,
J., C.W.J.M. Klaassen, P.L. Lijnse & T. van den Brink (2003), Een probleemstellende
lessenserie. NVOX 28 (6), 260:
1 Het oproepen van een
kennisbehoefte. Artikel
2 Het weergeven van een beargumenteerde mening. Artikel
3 Het ontwikkelen van een
inhouds- en presentatiestandaard voor een beargumenteerde mening.
Het
Engelstalige proefschrift (met daarin ook de Engelstalige versie van een groot
deel van het lesmateriaal) is nog in boekvorm verkrijgbaar. Contactadres:
j.kortland@uu.nl
Lesmateriaal
De Nederlandstalige versie van het in de tweede ronde van het ontwikkelingsonderzoek gebruikte lesmateriaal en scenario is te vinden via de links hieronder. Dit lesmateriaal is dus niet aangepast aan de onderzoeksresultaten uit de tweede ronde van het ontwikkelingsonderzoek.
2 Verpakkingsafval - Bronnenboek
3 Verpakkingsafval -
Scenario