48. Verbruik van FM en DAB+ (Portables)

Gebruikt een DAB+ radio meer stroom dan een FM radio? Deze vraag heeft geen eenduidig antwoord want er zijn heel veel verschillende radio's en ook heel veel verschillende manieren om ze te gebruiken.

1. Metingen aan portables op netstroom

In oktober 2022 heb ik vijf portables, die op dat moment toevallig rond mijn werkbank lagen en twee met DAB+, aan de centiWatt-meter gehangen. Het verbruik is opgemeten met de radio UIT, zacht spelend op FM en, waar aanwezig, zacht op DAB+.

De toename in stroomgebruik bij het aanzetten geeft een vage indicatie voor het gebruik op batterijen. De Teddy uit 1971 gebruikt op FM maar 0,17W meer dan Uit. Dat is het laagste van alle radio's en betekent dat als je (zachtjes) wilt luisteren op batterijen, de Teddy een goeie keus is waarmee je batterijen lang meegaan.

De Sony gebruikt op DAB+ meer dan op FM, maar de Akai gebruikt juist minder op DAB+ dan op FM.

Een Excel modelletje berekent de jaarlijkse stroomkosten. Ik heb het aantal dagen ingevuld dat 2023 heeft, de stroomprijs die mijn energiebedrijf in november 2022 rekent, en ben uitgegaan van 1 uur luisteren per dag. Wil je je eigen radio meenemen in de vergelijking, heb je een andere stroomprijs of wil je de jaarkosten weten op een planeet met een ander aantal dagen, dan kun je hier (tabblad StrPortab) het model zelf downloaden. Je eigen waarden invullen op de gele vakjes en de witte met rust laten.

Kolom 1: De Teddy is een beetje klein maar het is een heerlijk radiootje en de zuinigste keuze uit de twintigste eeuw. Het geluid is niet zo goed als van de Grundig of de Philips of de Akai en analoog afstemmen, brrr, ook al weer zo'n primitief overblijfsel uit de twintigste eeuw.

Kolom 2: Grundig radio's hebben een zorgelijk hoog sluipverbruik! Van de Grundigs die ik heb bemeten is de Satellit 400 uit 1985 de zuinigste.

Kolom 3: De Seniorenradio Philips AE2300 uit 1991, zo genoemd omdat hij vijf FM voorkeuzes heeft, lekker makkelijk, je handige zoon of dochter kan het instellen en verder hoef je alleen maar op de knoppen te beuken voor je programma's. Met de flinke speaker en ruim uitgangsvermogen kom je nog over een beginnende doofheid heen.

Kolom 4: Nieuwere radio's zoals de Akai ADB10 uit 2015 worden met geschakeld voedinkje geleverd. DAB+ portables gebruiken op batterijen flink meer stroom dan een oude FM portable, maar de veel zuiniger voeding verdient zich snel terug in de 23 uur per dag dat de radio uit staat. De Akai klinkt ongeveer even mooi als de Seniorenradio.

Kolom 5: De ingenieurs zitten niet stil en de Sony XDR S41 van 2017 gebruikt nog maar de helft van de stroom van die uit 2015, zelfs met het ingebouwde klokje dat 24/7 loopt. Ik vind het geluid van de Sony iets minder mooi dan van de Akai. Na het bedienen van een knop brandt het schaallichtje 30s en gedurende die tijd is het verbruik 0,2W hoger.

Kolom 6: Ik zit ook niet stil en in 2019 overtrof (of liever: ondertrof) ik het verbruik van de extreem zuinige DAB+ radio's door op de Seniorenradio een Switched Mode voeding aan te sluiten. En voila, FM was weer een poosje zuiniger dan DAB+! Niet in het gebruik maar wel tijdens de 23 uur uit staan.

Kolom 7: Later hoorde ik dat Samsung telefoonopladertjes de zuinigste zijn die er bestaan. Even de ongebruikte uit de kast halen en op de Akai aansluiten. En ja hoor, we hebben weer een nieuwe kampioen vrekkenradio! Mocht je in een la of in de Kringloop een ongebruikt Samsung-adaptertje vinden, meenemen en voor je radio gebruiken! De Akai is steeds opgemeten met schaallicht brandend zolang hij aan staat.


Kolom 8: Vrijwel alle stroom die de Teddy gebruikt, gebruikt hij tijdens het uitstaan. Zet je hem uit door de stekker uit te trekken, of met een snoerschakelaartje, dan blijft van het eerdere verbruik maar een twintigste over. Grundig leverde met de eerste series Satelit ontvangers al een netdeel (type TN12a) mee met een schakelaartje in het snoer.

Conclusies uit netstroommetingen: DAB+ portables gebruiken meer stroom voor het spelen dan de oude vertrouwde FM portables. Deze vintage FM portables hebben wel vaak netvoedingen erbij die erg onzuinig zijn. Alleen netstroom-luisteraars die het sluipgebruik van FM radio's hebben aangepakt, zullen last hebben van de onzuinige DAB+ radio's.

2. Metingen aan portables op gelijkstroom

De metingen hierboven gaan vooral over de invloed van de voeding, en laten zien dat het verbruik van de voeding belangrijk is, maar wie op batterijen luistert heeft er natuurlijk niets aan. Wat is het gebruik van de radio's op batterijstroom? Dit kun je meten door de radio op een gelijkstroomvoeding aan te sluiten, of met de stroommeter over de schakelaar, maar daarvoor moet je de radio wel openmaken.

De Akai DAB+ radio uit 2015 werkt op een 5V voedinkje en trekt 150mA, dus 750mW aan DC vermogen. De Seniorenradio uit 1991 werkt op een 9V batterij en trekt 60mA, dus 540mW. De ingebouwde netvoeding levert 13V en dan trekt de radio 66mA (op FM) dus 850mW. Twee metingen van Adrie: Philips 90RL113 uit 1974 op 6V, trekt 28-33mA dus ca 180mW. Sangean DPR64 uit 2021 in de stand DAB: voeding 3V, uit 2,4mA, aan met geluid 100-115mA, dus ruim 300mW verbruik.

Ik nog een extra meting gedaan aan de Akai ADB10, dit is het type dat een keer met name genoemd is voor het snel leegraken van de batterij. Tijdens het gebruik van batterijen daalt de klemspanning, en dit was voor Philips altijd de reden dat radio's nog moesten werken op 70% van de nominale batterijspanning. Voor de Akai met zijn 6V batterijtjes zou dat op 4,2V neerkomen. Ik heb de Akai aangezet op 5V (de spanning van het voedinkje) en de spanning langzaam teruggedraaid. De radio bleef spelen tot ongeveer 3,8V. Maar bij 4,6V ging de melding Battery Low al aan! Als je bij die melding je batterijen gaat verwisselen of opladen, gebruik je dus best een behoorlijk stuk van je batterij niet. Met een verbruik van 150mA zijn de batterijen al snel leeg, maar door de rappe batterij-alarmering lijkt het nog eens dubbel zo snel te gaan!
Akai gebruikers kunnen de Battery Low waarschuwing wel een paar uur negeren.


Ligt het hoge batterijverbruik puur aan de aanwezigheid van een processor en digitale besturing? De Tecsun PL-680 is een digitale portable voor AM en FM uit 2021. Hij werkt op 4 AA-batterijen (nominaal 6V) en gebruikt op FM 50mA, dus 300mW (uit de technische gegevens, niet zelf opgemeten). Omdat de spanning van de vier NiMH batterijtjes maar 5V is, is het echte verbruik maar ongeveer 250mW. Digitale FM portables gebruiken dus wel meer stroom dan hun analoge voorgangers, maar nog steeds veel minder dan hun DAB+ broeders.

3. Conclusies en Aanbevelingen

DAB+ ontvangst vraagt meer stroom dan FM ontvangst. Wil je radio luisteren op batterijen, dan zul je dit zeker merken en voor langere batterij-duur kun je beter voor FM (of AM) kiezen.

Luister je op netstroom, dan verbruikt een DAB+ tuner ook honderden milliWatts meer dan FM. De invloed van de voeding of de eindversterker op het totale verbruik is dan wel groter.


Gerard Tel.