Gerards Uitvindinkjes

Veel mensen vinden knutselen leuk. Je kunt bestaande ontwerpen namaken of proberen zelf iets te verzinnen of te verbeteren. Zelf vind ik het leuk om dingen te bedenken en te maken en dan uit te proberen of het ook echt werkt. Tegenwoordig wordt zo'n bedenksel een life hack genoemd, maar ik spreek meestal van mijn "uitvindinkjes".

Hieronder vind je een overzicht van allerlei dingen die ik in de afgelopen veertig jaar in elkaar heb gezet, en die me in het gebruik goed bevallen zijn. Veel op het gebied van electronica of radio, maar er zijn ook andere handigheidjes bij. Doe er je voordeel mee!

Stereoscoop (1982)

Met dit simpele apparaatje kun je stereogrammen bekijken, en het is inklapbaar. Het heeft geen scharnieren, die kunnen dus ook nooit stuk gaan, speling hebben of rammelen! De onderkant en bovenkant zitten met twee elastiekjes aan elkaar, die moet je wel om de zoveel jaar even vervangen.

Ballast-condensator (1997)

Buizenradio's voor gelijk- en wisselstroom, de UUtjes, hebben meestal een grote ballastweerstand om de stroom door de gloeidraden te beperken. In deze weerstand wordt een fors vermogen ontwikkeld, waardoor deze soms het "straalkacheltje" wordt genoemd. In plaats daarvan kun je ook een ballast-condensator gebruiken. De foto toont twee B0X19U toestellen, eentje met de originele straalkachel (verbruik 43W) en eentje met condensator (verbruik 17W).
In 1997 heb ik dit toegepast in een Philips 208 en een Excel-werkblad CapCalc bedacht om de waarde van de condensator te berekenen. De condensator die je nodig hebt, is eigenlijk altijd 1,5µF voor een (Europees) UUtje, en 2,2µF voor een Amerikaans AA5 toestel (150mA gloeistroom). Mijn presentatie over ballast-C.

HTML-generatie met Excel (1998)

Een website zoals Gerard's Radio Corner of Gerards FotoAlbum heeft honderden of duizenden pagina's met dezelfde opbouw, maar elk een eigen stukje informatie gevend. Rond 1998 heb ik een Excel-werkblad gemaakt dat op een blad alle gegevens heeft van mijn radio's en projectjes, en op andere pagina's de HTML-codes bevat om die als webpagina weer te geven. Verder zijn er VBasic-scripts, te activeren met een knop, om de kant en klare HTML te exporteren naar .htm-bestanden. Ik gebruik dit werkblad Sitebuilder.xls nog steeds, het zal inmiddels een van de oudste nog gebruikte Excel-bestanden zijn.

Bagagetrolley (2013)

Heel handig, die koffers met wieltjes eronder zodat je je spullen niet hoeft te dragen. Tenminste, op een luchthaven of station is het leuk, maar ga je met de rolkoffer de straten van Slowakije of Oekraine op, dan is het snel gedaan met de wieltjes.
Daarom heb ik een grote vakantietas met tie rips vastgemaakt op het onderstel van een boodschappentrolley. Je kunt je bagage zo heel gemakkelijk voorttrekken, ook over ruwe trottoirs en wegen met hobbels. De grote wielen zijn sterk, maar kunnen natuurlijk toch kapot. Gelukkig kun je in heel Europa in alerlei winkeltjes ditzelfde type trolley kopen voor 10 a 15 euro. Als je zorgt dat je een bosje tie rips bij je hebt (bij mij zitten ze in de dubbele bodem van de koffer!) ben je na het instorten van je bagagetransport zo weer onderweg!

Mini-versterker (2014)

Stereo-apparaten zijn vanaf de jaren 60 steeds krachtiger geworden: een versterker van 2x50W is heel gewoon. Toch is al dat geweld niet nodig, heb ik ontdekt. Zorg voor luidsprekers van goede kwaliteit en redelijke gevoeligheid, dan heb je aan 2x2W genoeg. Je kunt dan een mooi versterkertje bouwen door het printje uit een setje PC-boxjes te slopen. Mijn presentatie over mini-versterkers.

Bluetooth speaker (2015)

Van een kast van een kapotte radio kun je een mooie Bluetooth speaker maken. Alle oude electronica eruit, chassis van de Bluetooth erin, en verbinden aan de luidspreker van de radio. Mijn presentatie over Bluetooth inbouw.

Digitale frequentie-uitlezing (2016)

Met een frequentie-teller in plaats van een afstemwijzer is een radio veel nauwkeuriger af te stemmen. Je combineert het afstemplezier van een buizenradio met de precisie van een digitale ontvanger. Mijn eerste gedigitaliseerde buizenradio was de FX Sloper en de tweede de Jennen Trio JR-102. Het werken met de meetzender wordt ook veel nauwkeuriger! Mijn presentatie over digitale uitlezing.

Raamantennes (2017)

Het idee van de raamantenne voor het verbeteren van ontvangst is ook weer helemaal niet nieuw. Mijn eerste twee ramen waren bestaande ontwerpen voor de middengolf, en deden het erg goed. Ik heb een Excel-blad LoopAnt gemaakt waarmee je antennes voor allerlei golfbereiken kunt berekenen.
Mijn 80m Loop werkt bijzonder goed voor de Tropenband (1,4 - 6MHz), en de E2 voor de Europese kortegolfbanden. Mijn presentatie over raam-antenne's.

DAB+-Antenne van Bierblikken (2018)

Op Internet circuleert het ontwerp van de Bierblik-antenne, een antenne voor DVT die veel door kampeerders wordt toegepast. Ik heb dit ontwerp angepast voor DAB+ (wat op lagere frequenties werkt) door grotere blikken te nemen, ze iets uit elkaar te plaatsen, en een air choke toe te voegen. Ik heb de Biervat-antenne gebouwd en getest, en hij blijkt heel goed te voldoen. Mijn presentatie over DAB+ antennes.

SMPS voor radio's (2019)

Transistorradio's, portables die op batterijen en lichtnet kunnen, hebben meestal een vampiergebruik van 1 tot 2 Watt. Modernere toestellen, zoals DAB+-ontvangers, zijn veel zuiniger omdat ze gevoed worden door een Switched Mode Power Supply (SMPS). Voor mij aanleiding voor wat experimenten om transistorportables op een SMPS te gebruiken; hier de belangrijkste conclusies.
Voor ongeveer een euro krijg je van AliExpress tien DC-plugjes en de voedingen kosten ongeveer 2 euro elk. De interne voeding va de radio's geeft meestal 10 tot 13 Volt af, en de radio's spelen op zowel een 5V voeding (USB) als 9V. Het vampiergebruik daalt van ongeveer 1 tot 2 Watt naar 0,1W; gebruik tijdens spelen daalt van typisch 2W naar 1W. Verlies aan ontvangstkwaliteit verschilt per toestel en voeding. Op FM is er vrijwel geen ontvangstverschil merkbaar, al kunnen sommige zwakke stations met iets meer ruis doorkomen op een SMPS. Op AM is er meestal wel een flink verlies in ontvangst.
PC-boxjes hebben meestal een vampiergebruik van rond 4W en hier is een flinke besparing te bereiken met SMPSs.

Bromvrije Audiokabel (2019)

Als je een versterker gebruikt om het geluid uit je PC of MP3-speler weer te geven, kun je harde stoorgeluiden horen en brom wanneer je de audiokabel tijdelijk uit de bron verwijdert. Van die brom heb je geen last meer als je in de kabel, tussen elk van de twee signaal-aders en massa, een weerstandje van 100 tot 1000 Ohm aanbrengt. Mijn Ali Amp is met zo'n bromonderdrukkende kabel aangesloten, en latere versterkers zoals de Truck Amp hebben de weerstandjes ingebouwd.

Zuinige Schakelklok (2019)

Een mechanische schakelklok zoals de Selecttime verbruikt continue ongeveer 1 Watt doorlopend, dit komt overeen met ongeveer 4€ per jaar aan stroom. Door hier de ballastweerstand van 47kOhm te vervangen door een condensator van 47nF (aan 630V) neemt het verbruik af tot ongeveer 0,1W. Je bespaart dus 4 euro voor elk jaar dat je de klok blijft gebruiken!

LED Afstemoog (2020)

De karakteristieke groene afstemogen voor oude buizenradio's zijn vrijwel niet meer te vinden of heel duur. Je krijgt een visueel afstemeffect met (liefst groene) LEDjes in de anodeleiding van de MF-buis. Afhankelijk van de ontvangen signaalsterkte, varieert die stroom tussen 1 en 6 mA, genoeg om een LED te laten oplichten en de helderheid zichtbaar te laten varieren.

Wereldstekker (2021)

Er zijn allerlei verloopstekkertjes te koop voor als je met je apparaten naar Amerika gaat, en zelfs universele met stekkers en pootjes voor alle landen van de wereld. Maar dit is veel simpeler, en veel goedkoper. Opladers voor telefoons, camera's en ipads werken tegenwoordig op alle spanningen en frequenties (zie sticker achterop), je kunt ze dus gewoon meenemen naar Canada of Japan. Maak aan een verdeelstekkerblok een Amerikaanse stekker, en je kunt drie Europees bestekkerde opladers tegelijk gebruiken.

Gerard Tel.