next_inactive up previous


PROJECTVOORSTEL WisKids

INLEIDING

Door allerlei factoren - die zowel van maatschappelijke als van onderwijspolitieke aard zijn - ontberen veel leerlingen een realistisch beeld van de wiskunde. Dit heeft een negatief effect op hun attitude ten aanzien van de techniek en de exacte vakken in het algemeen, en de wiskunde in het bijzonder. Het is daarom noodzakelijk om een aantal projecten en activiteiten die beogen deze negatieve beeldvorming om te buigen, een extra stimulans te geven. Daarnaast is het van belang nieuwe projecten te entameren die, in onderlinge samenhang, tot doel hebben leerlingen een reëler beeld te geven van enerzijds het maatschappelijke nut en anderzijds het culturele en educatieve belang van de wiskunde als discipline. Voor een nadere analyse van deze problematiek kan verwezen worden naar Hoofdstuk 2 van het rapport De toekomst van het wiskunde-onderzoek in Nederland van de Akademie Raad voor de Wiskunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (serie Verkenningen, deel 1, 1999) met name de pagina's 20 tot en met 22.

Als antwoord op de uitdagingen die in hierboven geschetste problematiek besloten liggen, slaat Wiskundig Nederland in het WisKids Project de handen ineen, en treedt als één collectief naar buiten, waardoor recht gedaan kan worden aan een breed scala van benaderingen en opvattingen omtrent de wiskunde en het wiskundeonderwijs. Zo kan zowel de abstracte als de toegepaste wiskunde aan bod komen, de schoolse en de buitenschoolse wiskunde, de wiskunde voor allen en de wiskunde voor die leerlingen die aanleg en belangstelling hebben voor de exacte vakken en de techniek. Het projectvoorstel WisKids is het resultaat van een unieke samenwerking van organisaties die, verbonden door dezelfde idealen en doelstellingen, hun krachten bundelen om in synergie veel meer tot stand te brengen dan vanuit de verschillende eigen invalshoeken mogelijk zou zijn.

DOEL

Het doel van de waaier van aktiviteiten die binnen het WisKids Project wordt aangeboden, is het leveren van een aantoonbare bijdrage aan het bevorderen van enthousiasme voor en inzicht in wiskunde bij leerlingen (jongens én meisjes) vanaf de bovenbouw van de basisschool (ca. 10 jaar en ouder), en aan de ontwikkeling van intellectuele capaciteiten van leerlingen op alle niveaus; geen schoolsoort in het voortgezet onderwijs wordt daarbij uitgezonderd.

Het WisKids project moet niet als op zichzelf staand worden beschouwd: er is op dit terrein reeds sprake van allerlei activiteiten en projecten die geen deel uitmaken van het voorgestelde project, maar die daar wel nauw mee kunnen samenwerken of die zich er zelfs bij zouden kunnen aansluiten, zodat het geheel nog meer aan kracht en representativiteit wint. Projecten die hiervoor in aanmerking komen, zijn onder andere

In het kader van het voorliggende Projectvoorstel worden vier nieuwe activiteiten gestart: Daarnaast wordt een extra impuls gegeven aan nieuwe initiatieven binnen de volgende reeds lopende activiteiten: Het WisKids Project dient hierbij gezien te worden als een overkoepelend project dat meerwaarde biedt omdat het een bundeling van krachten garandeert die uniek is, met als facilitator het Expertisecentrum van Reken/Wiskundeonderwijs: het Freudenthal Instituut. Het WisKids Project zal functioneren onder een bestuur waarin participeren de beroepsverenigingen het Wiskundig Genootschap (WG), de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) en de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken- en Wiskundeonderwijs (NVORWO).


Bij de uitwerking van deze activiteiten zal expliciet rekening gehouden worden met alle leerlingen: meisjes en jongens, autochtoon en allochtoon, zwakke rekenaar en bolleboos. Met name kinderen die vanuit hun sociale milieu onvoldoende de gelegenheid krijgen met wetenschappelijke vraagstukken bezig te zijn verdienen extra aandacht. Twee voorbeelden:

Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de elders aanwezige expertise, bijvoorbeeld bij de Werkgroep Vrouwen en Wiskunde van de NVvW.

OPZET

Zoals gezegd zal er nauw samengewerkt worden tussen de velen die nu reeds betrokken zijn bij het brede scala van wiskundige aktiviteiten dat hierboven is geschetst. Maar er zullen bij het WisKids Project nog meer wiskundigen vanuit de universiteiten, de industrie en het onderwijs betrokken moeten worden. De beroepswiskundigen zijn nodig om de inhoudelijke kwaliteitsbewaking te garanderen en om leerlingen en leraren een beter beeld te verschaffen van wat zich thans op het gebied van de wiskunde en haar toepassingen in de maatschappij afspeelt. De wiskundeleraren zijn nodig om een draagvlak te garanderen en om de overdracht naar de schoolpraktijk vorm te geven.

Er zal een afstemming komen tussen alle projecten die hierboven genoemd zijn. Met name valt veel te verwachten van samenwerking op het gebied van de informatie- en communicatietechnologie (ICT), waar vrijwel ieder project reeds nu op de een of andere manier gebruik van maakt. Denk bijvoorbeeld aan het ontwerpen van Websites en Applets, of aan het dagelijkse onderhoud van Homepages: al deze zaken kunnen veel efficiënter gezamelijk geregeld worden, met bijvoorbeeld één centrale website voor het Nederlandse wiskunde/rekenonderwijs voor 4- tot 14-jarigen en één centrale website voor wiskunde voor 10- tot 18-jarigen, beide met links naar de websites van de verschillende deelprojecten, activiteiten en organisaties.

Hieronder volgt een korte karakterisering van de afzonderlijke deelprojecten binnen het WisKids Project.

Ratio

Onder de projectnaam RATIO heeft de Subfaculteit Wiskunde van de KUN het initiatief genomen om te komen tot de ontwikkeling van uitdagend en creatief wiskundemateriaal voor 10- tot 18-jarigen. In het kader van het overkoepelende WisKids-project wil RATIO pilot-projects uitvoeren, die speciaal gericht zijn op leerlingen van 12 tot 16 jaar. Deze projecten bestaan uit het samenstellen van interactieve math-courses die via het Internet worden aangeboden. Iedere course kan op verschillende niveaus gevolgd worden: er zal telkens een minimumroute zijn met daarnaast aantrekkelijke mogelijkheden tot verdieping en verbreding.

De ontwikkeling van het materiaal zal in samenwerking met auteurs van de Wageningse Methode (een bestaande serie wiskundeboeken voor HAVO en VWO) geschieden. Er zal tevens nauw worden samengewerkt met de andere WisKids-deelprojecten, met name die van de Nederlandse Wiskunde Olympiade, Vierkant en Pythagoras.

Wiskunde biedt Perspectief

Het bedrijfsleven speelt ook een belangrijke rol in het deelproject Wiskunde biedt Perspectief, dat leerlingen in de bovenbouw van het VWO als doelgroep heeft, en deze wil tonen (via een WebSite) welke grote en verrassende perspectieven Wiskunde biedt als beroepsmogelijkheid. Deze variëteit aan mogelijkheden van het gebruik van wiskunde staat ook centraal op de Nationale Wiskunde Dagen (NWD), en hiermee zal dan ook op dit gebied nauw worden samengewerkt. Dat geldt evenzeer voor het WINST project voor het VMBO waar geïntegreerde aktiviteiten (multimediaal) voor leerlingen worden ontworpen die als context het bedrijfsleven hebben. Daarin passen ook videopresentaties uit de praktijk van wiskundigen. Het Perspectief project op zijn beurt wordt nog uitdagender gemaakt doordat er ook schoolse en buitenschoolse aktiviteiten voor worden ontwikkeld. Dat geschiedt in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren, de ontwerpaktiviteiten binnen de NWD, de A-lympiade en het Wiskunde-Werkstukkenproject.

Vierkant

De Stichting Vierkant voor Wiskunde stelt een project voor dat beoogt materiaal te ontwikkelen dat gebruikt kan worden in wiskundeclubs voor kinderen vanaf 10 jaar. Ook zal het project een aantal van zulke wiskundeclubs helpen opzetten. De deelnemers zijn op de clubs actief bezig met wiskunde en worden betrokken bij wiskundige activiteiten bij andere organisaties, waaronder het bedrijfsleven.
Het resultaat is:

-
een aantal wiskundeclubs op scholen en regionaal, bij voorkeur ondergebracht in Science Centers,
-
ondersteunend materiaal voor leraren van de basisschool, leraren van het voortgezet onderwijs en andere begeleiders bij het opzetten van clubs op scholen,
-
materiaal en ideeën voor de wiskundeclubs,
-
faciliteiten om onderling materiaal uit te wisselen.
-
een netwerk ten behoeve van de communicatie tussen participanten, zoals de clubs, de scholen en het bedrijfsleven.

Op de clubs:

-
worden wiskundige onderwerpen op een uitdagende manier behandeld,
-
kunnen de deelnemers werken aan (de simulatie van) onderzoeksprojecten i.s.m. het bedrijfsleven en instituten; dit sluit goed aan bij het WisKids-deelproject Wiskunde biedt Perspectief,
-
participeren deelnemers aan activiteiten georganiseerd door anderen, zoals Pythagoras, de Nederlandse Wiskunde Olympiade, het Freudenthal Instituut, etc.

Nederlandse Wiskunde Olympiade

De Nederlandse Wiskunde Olympiade, die in 1962 voor het eerst georganiseerd werd, is een jaarlijks terugkerende individuele wedstrijd voor leerlingen van HAVO en VWO die beoogt wiskundetalent bij de jeugd op te sporen en te stimuleren. Uit de prijswinnaars wordt elk jaar een team gevormd dat Nederland vertegenwoordigt bij de Internationale Wiskunde Olympiade, een evenement waar de laatste jaren meer dan tachtig verschillende landen aan meedoen. Tal van hoogleraren in de wiskunde en de natuurkunde (waaronder Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft) hebben als scholier tot de prijswinnaars van de Nederlandse Wiskunde Olympiade behoord. Helaas is de bekendheid met en de belangstelling voor de Nederlandse Wiskunde Olympiade op de scholen verre van optimaal, waardoor veel wiskundetalent onopgemerkt blijft.

Het voorgestelde project beoogt leraren en leerlingen meer bij de Nederlandse Wiskunde Olympiade te betrekken door ze op een overzichtelijke wijze informatie- en oefenmateriaal aan te bieden. Dat materiaal bestaat uit een aantrekkelijk uitgevoerd boek waarin the art of problem solving (Polya) aan de hand van olympiade-opgaven uit het verleden uit de doeken wordt gedaan. De lezer (leerling of leraar!) wordt aan de hand van eenvoudige tot steeds moeilijker wordende opgaven gevormd tot een systematisch en analytisch denkende probleemoplosser. Bij het boek zal ook een CD-rom verschijnen met aanvullend materiaal en alle opgaven met oplossingen van de Nederlandse Wiskunde Olympiade uit de periode 1982-2000. Dit materiaal zal getalenteerde leerlingen ook in staat stellen in het kader van het studiehuis binnen hun gekozen profiel wiskundeopdrachten te maken.

Pythagoras

Het wiskundetijdschrift voor jongeren Pythagoras draagt op twee manieren bij in het WisKids Project: enerzijds wil het materiaal uit lopende en vroegere jaargangen toegankelijk maken voor toepassingen bij wiskundewerkstukken in de Tweede Fase, en anderzijds wil het een aantoonbare positieve bijdrage leveren aan het imago van de wiskunde en het beeld dat jongeren hebben van de beroepspraktijk van wiskundigen in het bedrijfsleven. Het is daartoe noodzakelijk om Pythagoras uit te breiden van een papieren tijdschrift tot een eigentijds medium dat ten volle gebruik maakt van alle mogelijkheden die de moderne ICT biedt. Leerlingen zullen hierin actief participeren, onder andere door in Pythagoras verslag te doen van wiskundewerkstukken en Vierkant-wiskundekampen, door zelf applets te ontwerpen, artikelen te schrijven, en interviews met wiskundigen af te nemen.

AXIS Wiskunde Prijs

Het is opmerkelijk dat bepaalde scholen er steeds weer in slagen om excellente resulaten met hun wiskundeonderwijs te bereiken. Het Consortium dat het WisKids Project wil uitvoeren zou gaarne jaarlijks de AXIS WISKUNDE PRIJS willen toekennen aan een school die dergelijke lovenswaardige resulaten boekt. Daarbij zou ook onderzocht moeten worden hoe het komt dat die scholen zo succesvol zijn. De AXIS WISKUNDE PRIJS zal een grote stimulans betekenen voor het wiskundeonderwijs. Een aanwijzing hiervoor is de stimulans die op lokaal niveau telkens weer uitgaat van de uitreiking van de scholenprijs van de Eerste Ronde van de Nederlandse Wiskunde Olympiade en de stimulans die uitgaat van een soortgelijk initiatief voor de Wiskunde A-lympiade. Deze voorbeelden verdienen navolging op een veel grotere schaal.

Wiskundevraagbaak

In de Verenigde Staten bestaat op het internet een succesvolle website waar scholieren vragen over wiskunde kunnen plaatsen, die dan door experts worden beantwoord. Het Consortium dat het WisKids Project wil uitvoeren, wil voor Nederland ook een dergelijke vraagbaak opzetten. Alle deelprojecten zullen aan dit project bijdragen. Ook op deze wijze krijgt de samenwerking tussen de verschillende geledingen van wiskundig Nederland op een natuurlijke wijze verder gestalte.

UITVOERING

Er wordt een consortium gevormd door het Wiskundig Genootschap, de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken- en Wiskundeonderwijs, met als penvoerder het Freudenthal Instituut (FI). De onderscheiden projecten blijven aanvankelijk autonoom, maar overleggen bij de aanvang over de afstemming en de taken die gezamenlijk worden uitgevoerd. Zij vergaderen daarna op kwartaalbasis, of vaker waar opportuun. Het Freudenthal Instituut levert de projectmanager en zal coördinerend en faciliterend optreden. Dit houdt onder andere in:

Het FI zal ook inhoudelijk meewerken aan en actief participeren in diverse aspekten van de projecten, en de projectdeelnemers ook input laten geven in reeds lopende FI projecten. Op deze wijze wordt de effectiviteit van het netwerk van degenen die zich voor de kwaliteit van het wiskundeonderwijs inspannen verder vergroot.

Gedurende de looptijd van het project zal aktief gezocht worden welke aspecten van het project een betere structuur kunnen krijgen, dan wel een betere plek in de bestaande structuur. Voorkomen moet worden dat deelprojecten te veel afhankelijk worden van individuele personen. Er moet worden bereikt dat de deelprojecten een structurele plaats in het netwerk krijgen waardoor ook op langere termijn het voortbestaan gegarandeerd kan worden. De onderscheiden deelprojecten, alsmede de verwante andere projecten zoals die in de inleiding genoemd zijn, kunnen en moeten geleidelijk aan op een natuurlijke wijze meer onderlinge samenhang verkrijgen.

De samenwerking krijgt in praktische zin vorm doordat er een WisKids-Projectteam zal worden gevormd bestaande uit de deelprojectleiders onder toezicht van de voorzitter van het bestuur van het WisKids-Consortium. Tot de taken van het WisKids-Projectteam behoren:

Tot de taken van het bestuur van het WisKids-Consortium behoren: Het Penvoerderschap voor het WisKids-project wordt gerealiseerd door een Algemeen Projectmanager die door het Freudenthal Instituut wordt geleverd. In samenspraak met de voorzitter van het WisKids-Projectteam en het bestuur van het Consortium zal de Algemeen Projectmanager

ADMINISTRATIEVE GEGEVENS:

Projectindiener:
Consortium van het Wiskundig Genootschap, de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en de Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken- en Wiskundeonderwijs. Voorzitter: prof.dr. Dirk Siersma, Universiteit Utrecht.

Titel Projectidee: WisKids

Onderwijssoort: Hoogste klassen basisvorming en het gehele Voortgezet Onderwijs

Penvoerder: Het Freudenthal Instituut

Projectmanager: Heleen Verhage

Voorzitter WisKids-Projectteam: Chris Zaal

C. Financiële gegevens

BUDGET (totaal voor drie jaar)  
Ratio 750.000
Perspectief 160.000
Vierkant 750.000
Pythagoras 150.000
Olympiade 150.000
Axis prijs 15.000
Wiskundevraagbaak 60.000
FI penvoerderschap 120.000
FI websitesbeheer 180.000

TOTAAL 2.335.000 gulden, waarvan AXIS een derde financiert.

Deze inkomsten zijn deels in natura en als volgt voorzien:

Scholen en leraren 18 %
Universiteiten 25 %
Verenigingen en stichtingen 6 %
Overheid 2 %
Private sector 16 %
AXIS 33 %

Deelproject RATIO

A. Project-idee

1. Probleemanalyse

De laatste decennia is abstractie en logisch redeneren bij de wiskunde grotendeels uit het voortgezet onderwijs verdwenen. Daardoor is er bij de leerlingen een vertekend beeld ontstaan van de wiskunde, niet alleen als discipline op zichzelf, maar vooral ook als taal en fundament van de betawetenschappen en de techniek. In de Subfaculteit Wiskunde van de K.U.N. zal de groep RATIO, zo mogelijk georganiseerd als instituut, gevormd worden die zich juist gaat toeleggen op het ontwikkelen van wiskundeonderwijs gebaseerd op het abstracte, deductieve en toepasbare karakter van de wiskunde. Dit onderwijs zal zich richten op 10- tot 18-jarigen. Het doel van deze activiteit is het vergroten van de belangstelling voor deze aspecten van de wiskunde, vooral bij jongeren die over voldoende aanleg daarvoor beschikken. Er is ontwikkeling gepland van drie soorten wiskundeonderwijs: voor de hoogste klassen van de basisschool, voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs en voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De uiteindelijke doelstelling van deze activiteiten is het verbeteren van het beta-klimaat, en daarmee de belangstelling voor beta- en techniekstudies.

2. Idee

In het kader van WisKids-project wil RATIO een aantal pilot-projects starten, gericht op de leeftijdscategorie van 12 tot 16 jaar. Het gaat daarbij om het ontwerpen van aanvullend onderwijsmateriaal dat beschikbaar gesteld wordt via het internet, dat een uitdagend en interactief karakter heeft, en dat door leerlingen naar keuze in schoolverband, in buitenschoolse activiteiten (vergelijk ook de deelprojecten van Vierkant, de Nederlandse Wiskunde Olympiade en Pythagoras), of geheel individueel kan worden doorgewerkt.

3. Beoogde producten/resultaten

Het materiaal dat RATIO in het kader van deze pilot-projecten wil ontwikkelen, is bestemd voor leerlingen in de onderbouw van het VWO. Het zal bestaan uit min of meer zelfstandige math-courses van een beperkte omvang die de volgende kenmerken hebben:

1. Aandacht voor de wiskunde als zelfstandig vak en ook voor de toepassingen ervan. Het creatieve aspect van de wiskunde zal worden benadrukt: problem solving en onderzoekend wiskunde leren zullen belangrijke ingrediënten zijn. De problem solving-aspecten hebben raakvlakken met het deelproject van de Nederlandse Wiskunde Olympiade, waarmee ook zal worden samengewerkt.

2. Het materiaal wordt via het internet aangeboden. Het zal een interactief karakter hebben. Maar ook gedrukt materiaal zal een wezenlijk onderdeel van een course uitmaken. De betreffende websites zullen voor iedereen toegankelijk zijn. Voor geregistreerde deelnemers komen er extra faciliteiten: adviezen, diagnostische toetsen, regionale bijeenkomsten, certificaten. Hierbij zal samengewerkt worden met de Vierkant-wiskundeclubs.

3. Er zal een differentiatie naar niveau zijn: een minimumroute en mogelijkheden om meer te doen, afhankelijk van de belangstelling van de leerling.

Voor de inhoud van de courses wordt gedacht aan een structurering in de volgende drie lijnen: Meetkunde, Analyse en Algebra.

Meetkunde. Synthetisch, maar wel speels. Een goede inspiratiebron is de serie Meetkunde-boekjes van Louis Maassen en Lodewijk van Schalkwijk. Dit kan worden aangevuld met educatieve software zoals Cabri.

Analyse. Inzicht in de reële getallen als voorbereiding op het limietbegrip in de bovenbouw. Differentiatie kan hier bijvoorbeeld inhouden een verbreding met het rekenen in andere talstelsels.

Algebra. Traditioneel werd de meetkunde gebruikt om het logisch redeneren te leren, maar ook de discrete wiskunde (grafen) en de getaltheorie (ggd, modulorekenen) bieden hiervoor uitstekende mogelijkheden.

Voor elk van deze lijnen geldt dat de boeken van Gel'fand een goede bron van inspiratie kunnen zijn voor de onderwerpen, de didactiek en het niveau van de stof. In de huidige boeken van de Wageningse Methode is voor veel van de onderwerpen al een goede didactiek ontwikkeld die hier als uitgangspunt kan dienen. De pilot projects van RATIO worden in samenwerking met auteurs van de Wageningse Methode opgezet. Ze zullen echter wel onafhankelijk van deze methode zijn. In elk van de lijnen moet er aandacht zijn voor de samenhang tussen die lijnen en de relatie met andere wetenschappen, met name de natuurwetenschappen.

In het eerste jaar zal de nadruk liggen op het ontwikkelen van een algemeen kader en zal er een begin worden gemaakt met het ontwikkelen van courses. In de daarop volgende jaren ligt de nadruk op de verdere ontwikkeling van de courses. Voor de technische realisatie kan worden aangesloten bij de in de beta-faculteit van de KUN aanwezige expertise. Ook de opleiding wiskunde van de KUN gaat ICT in de cursussen gebruiken.

4. Doelgroep

De doelgroep bestaat uit vwo-leerlingen van 12-16 jaar.

5. Partners

De overige deelprojecten van het WisKids-project, wiskundigen van de KUN en het Freudenthal Instituut, auteurs van de Wageningse Methode.

B. Administratieve gegevens

Projectindiener: Subfaculteit Wiskunde van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica, K.U.N. Voorzitter: Prof.dr. F.J. Keune (tevens beoogd directeur van het Ratio-instituut i.o.)

Titel Projectidee: Ratio

Onderwijssoort: Onderbouw VWO

Beoogde projectleider:
Dr. L.T.J.M. van Schalkwijk
(Instituut voor Leraar en School, vakdidactiek wiskunde)
tel. 024-3611572
e-mail: l.vanschalkwijk@ils.kun.nl

C. Financiële gegevens

De RATIO pilot-projects in het WisKids-project zullen uitgevoerd worden door een team van twee leraren (0.4 fte elk), twee wiskundigen van de KUN (0.2 fte elk) en iemand die bovendien de marketing ervan als taak heeft: coördinatie, het inpassen van de courses in de schoolpraktijk, het bevorderen van het verdere gebruik van de courses (omvang 0.2 fte). Technische taken en programmeertaken zullen door studentassistenten worden verricht en er zullen ook opdrachten voor informaticastudenten kunnen zijn in het kader van hun opleiding. Voorzien is in een ontwikkelperiode van drie jaar. Op grond hiervan worden de kosten (in kf):

  jaar 1 jaar 2 jaar 3  
Ontwerp courses (1.4 fte) 210 210 210  
techniek etc. 15 15 15  
huisvesting (6 kf per ftejr) 9 9 9  
centrale computerfaciliteiten 5 5 5  
inrichting werkplekken 15      
reizen, communicatie, documentatie 6 6 6  
totaal 260 245 245  

In totaal dus 750 kf voor een periode van drie jaar. Jaarlijks zal een evaluatie plaatsvinden.

Een derde deel van de financiering ten laste van de KUN , een derde deel met middelen uit de private sector (op grond van toezeggingen van A. Kraaijeveld), een derde deel door AXIS.

Deelproject Wiskunde biedt perspectief

Beroepsperspectieven voor VWO-leerlingen in de wiskunde

A. Projectidee

1. Probleemanalyse

De belangstelling onder VWO-leerlingen voor een universitaire studie wiskunde is de afgelopen decennia, meer dan in verwante studies, sterk gedaald. De laatste vier jaar is het aantal september-eerstejaars studenten kleiner dan 250. Ook het aantal meisjes dat voor wiskunde kiest is dalend (65 in 1998). Bovendien valt in de loop van de propedeuse een deel van de eerstejaars af. Daarentegen groeit de vraag naar wiskundigen in de klassieke en in nieuwe toepassingsgebieden van de wiskunde, zoals onder andere de financiële sector toont. Het evenwicht tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt is dan ook uit balans geraakt. Het Nederlandse bedrijfsleven, het onderzoek en het onderwijs zullen steeds meer hinder ondervinden van dit tekort aan wiskundigen, en voor hun problemen noodgedwongen minder gekwalificeerd personeel moeten inzetten.

De tanende belangstelling voor wiskunde ligt enerzijds aan het ontbreken van uitdagende wiskunde in het voortgezet onderwijs, waarvoor het RATIO-project en delen uit het project van Vierkant voor Wiskunde oplossingen willen bieden. Anderzijds zijn de toekomstmogelijkheden die wiskunde kan bieden bij leerlingen aan het VWO veelal onbekend. Veel leerlingen in het voortgezet onderwijs, maar ook andere studiekeuzebepalende groepen, zoals ouders en vrienden, weten niet dat wiskundigen tal van interessante beroepen uitoefenen. Wiskundigen bewegen zich niet alleen in de computerwereld of als docent voor de klas, zoals vaak wordt aangenomen, maar zijn actief in tal van branches, zoals de industrie, in toepassingsgericht onderzoek, in consultancy en in andere dienstverlenende sectoren. Daarbij lossen wiskundigen de problemen op een fundamentele manier op of zijn zij de in staat originele gedachten te formuleren en voorspellingen te doen met een exactheid die met geen enkele andere studieachtergrond is te bereiken. Bovendien blijkt het beoefenen van de wiskunde in de praktijk heel wat lucratiever te zijn dan het gangbare stigmatiserende beeld van slechtbetaalde nerds die alleen maar 'sommetjes maken'.

2. Het idee

Om aan te sluiten bij de belevingswereld van VWO-leerlingen, om interactie met de doelgroep te bevorderen, en om gemakkelijk up-to-date te blijven, is gekozen voor het instellen van een wiskunde website onder de werktitel Wiskunde biedt Perspectief. Daarnaast worden in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW), het Freudenthal Instituut en het wiskundetijdschrift Pythagoras activiteiten ontplooid waarbij het beroepsperspectief van de wiskundige centraal staat.

3. Het doel

Het doel van dit deelproject is om docenten, maar ook ouders, een handvat aan te reiken om de belangstelling voor de wiskunde op grond van het uitdagende arbeidsperspectief te stimuleren. Bovendien beoogt het project leerlingen die op eigen initiatief beroepsinformatie willen inwinnen, adequaat (dat wil zeggen interactief, motiverend, aantrekkelijk) te steunen. Daarbij gaat het er niet om aspirant studenten bij andere betavakken ‘weg te kapen’, maar om studenten die goed zijn in wiskunde te tonen welke perspectieven de wiskundestudie biedt. Doel is ook om het imago van de wiskunde meer te laten overeenstemmen met haar identiteit en hiertoe de netwerkvorming tussen wiskundigen, onderwijs en bedrijfsleven te bevorderen.

4. De producten

Door middel van een website worden de arbeidsmogelijkheden getoond van Nederlandse wiskundigen (zowel vrouwen als mannen) in verscheidene beroepen in bedrijven en instellingen op zowel alfa-, beta- als gamma-terrein. Hier tonen wiskundigen ‘in levende lijve’ hoe zij de wiskunde in hun beroep gebruiken. Dit deel van de site komt onder andere tot stand op basis van interviews door een professionele journalist en interviews die door leerlingen worden afgenomen onder leiding van WisKids-partner Pythagoras. Wiskundigen uit het bedrijfsleven die optreden tijdens de Nationale Wiskunde Dagen, zullen eveneens worden uitgenodigd bijdragen te leveren aan de site.

Naast dit alles geeft de site 'neutrale' informatie over de beroepsmogelijkheden van wiskundigen, over de vraag naar wiskundigen op de arbeidsmarkt, over inkomen, werkgelegenheid, en studiemogelijkheden aan universiteiten. Er zal een wiskunde-affiniteitstest afgelegd kunnen worden, er komen suggesties voor scriptie- en spreekbeurtonderwerpen, etc. Via e-mail kunnen VWO-ers in contact komen met wiskundigen. Via links naar de Wiskundevraagbaak in het WisKids-deelproject van het Freudenthal Instituut en naar bedrijven met ‘deelnemende’ wiskundigen wordt de wiskundesite een geïntegreerde informatiebron voor aspirant wiskundestudenten en beta-studenten in het algemeen.

De mobilisatie van de Nederlandse wiskundigen op de werkvloer van het bedrijsleven en het wetenschappelijke onderzoek aan instituten moet ertoe leiden dat er een reservoir aan deskundigen wordt aangeboord ten dienste van de Perspectief-site, maar ook voor hun optreden tijdens de Nationale Wiskunde Dagen (en omgekeerd). Dit bestand aan wiskundigen zal ook een deel van de regionale en landelijke deskundigen voor het FI-project WINST moeten opleveren.

5. Evaluatie

De kwaliteit van de site wordt door wiskundedocenten en externe referees beoordeeld. De populariteit van de site zal aanvankelijk worden bepaald aan de hand van bezoekerstellingen, verzoeken om informatie e.d. en aan de hand van deelname aan activiteiten.

6. Doelgroepen

De belangrijkste doelgroepen zijn VWO-leerlingen met een exacte belangstelling en ‘zwevende leerlingen’, dat wil zeggen leerlingen die nog geen definitieve universitaire studiekeus hebben gemaakt. Een belangrijke subdoelgroep wordt gevormd door meisjes. De site biedt daarnaast docenten in de wiskunde en decanen een handvat om leerlingen rechtstreeks te informeren. Uiteraard is de site ook in de huiselijke situatie of in bedrijven te raadplegen. Op die manier kunnen allen die de studiekeus van VWO-leerlingen beïnvloeden, kennis nemen van de perspectieven van de wiskundige.

7. Samenwerkingsverbanden en partners

De Nederlandse Vereniging voor Wiskundeleraren (NVvW) en STW/NWO-Wiskunde Toegepast participeren als partners in het project. De NVvW zal via haar leden de site op scholen propageren. Ook stimuleert de vereniging haar leden voor deelname aan het WINST-project van het FI. Voorts participeert het wiskundetijdschrift Pythagoras, dat opereert onder de vleugels van het Wiskundig Genootschap, met bijdragen in interviews. Ook zal aan wiskundigen in bedrijven en instellingen worden gevraagd actief deel te nemen in activiteiten van de wiskundeclubs van Wiskid-partner Vierkant voor Wiskunde. De netwerkvorming wordt bevorderd door koppeling met het WINST-project van het Freudenthal Instituut en door versterking van de platformfunctie van de Nationale Wiskunde Dagen van het Freudenthal Instituut, die plaatsvinden onder auspiciën van het Wiskundig Genootschap en de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren.

B. Administratieve gegevens

8. Projectindiener

Het project wordt ingediend door de Nederlandse Vereniging voor Wiskundeleraren en STW/NWO. De ontwikkeling van het wiskundesiteconcept is een initiatief van de programmacommissie van het onderzoeksprogramma STW/NWO-Wiskunde Toegepast van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) / Gebied Exacte Wetenschappen (EW) en de Technologiestichting STW. NWO en STW financieren fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten en instituten.

9. Beoogd projectleider

Drs. Jac A. Niessen
Tel. 030-6001298 (STW) en 070-3440731 (NWO)
Fax 030-6014408 (STW) en 070-3850971 (NWO)
e-mail: Jac@stw.nl en Niessen@nwo.nl
Voorlichter Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en NWO-Technologiestichting STW.

C. Financiële gegevens

10. Begroting

(in Kf)

Post jaar 1 jaar 2 jaar 3 Totaal
ontwikkeling website-materiaal 20 10 5 35
onderhoud website-materiaal 10 20 20 50
interviews 20 10 10 40
activiteiten 5 5 5 15
coördinatie 12 4 4 20
Totaal 67 49 44 160

11. Co-financiering

(Kf, periode van drie jaar)

Programmacommissie Wiskunde Toegepast 32,5
Nederlandse Vereniging voor Wiskundeleraren 30
Bedrijven en instellingen 7,5
Freundenthal Instituut Utrecht 30
Gevraagde bijdrage AXIS 60
Totaal 160

Deelproject Vierkant Wiskundeclubs

A. Projectidee

1. Probleemanalyse

De Stichting Vierkant voor Wiskunde heeft als doelstelling kinderen van 10 tot 16 jaar kennis te laten maken met allerlei facetten van wiskunde. Hiermee wil de Stichting het imago van wiskunde verbeteren en tonen dat wiskunde leuk en uitdagend is. De Stichting doet dit door recreatieve wiskunde aan te bieden (wiskunde moet je doen!), in de vorm van wiskunde zomerkampen, doe-boekjes en wiskunde-kalenders, puzzelmarkten en workshops op wetenschapsdagen en schoolevenementen. Door kinderen in een vroeg stadium in hun ontwikkeling kennis te laten maken met wiskunde ontstaat interesse in dit vakgebied. Vierkant heeft al veel kennis en materiaal ontwikkeld. De zomerkampen zorgen jaarlijks voor een stroom nieuwe ideeën en materiaal, dat vervolgens ook weer elders kan worden gebruikt. Het ontwikkelde materiaal wordt onder andere gebruikt voor het vervaardigen van doe-boekjes. Regelmatig krijgen wij telefoontjes van ouders met kinderen die zich op school vervelen. Voor deze kinderen zoeken zij een gelegenheid waar die kinderen worden uitgedaagd op hun niveau, met problemen en opdrachten die ze interessant vinden. Wij hebben wel boekjes e.d., maar we kunnen ze niet doorverwijzen naar instellingen of clubs waar die kinderen naar toe kunnen gaan en waar ze onder begeleiding en met andere kinderen op een plezierige manier met wiskunde of techniek bezig kunnen zijn.

2. Idee

Het idee is om landelijk een netwerk van wiskundeclubs op te zetten. Op deze clubs worden kinderen op een uitdagende manier geconfronteerd met wiskunde. De ervaring leert dat er voldoende kinderen zijn die dit leuk vinden. Je moet wiskunde dan wel op de juiste manier aanbieden. Deze clubs hebben een lokaal karakter en zijn vaak verbonden aan enthousiaste wiskundeleraren op een school. Wiskundeleraren hebben echter vaak niet de tijd en het juiste materiaal om wiskundeclubs op te zetten en te begeleiden. Met name op het gebied van de voorbereiding en het materiaal kan Vierkant een belangrijke bijdrage leveren. Dan hoef je het wiel maar één keer uit te vinden en er gaat niet onoverkomelijk veel tijd zitten in het opzetten en de voorbereiding van de clubs. We willen faciliteiten en materiaal ontwikkelen die het ons mogelijk maken:

De Stichting Vierkant levert daarbij ondersteuning, terwijl de clubs worden beheerd door lokale begeleiders, met name wiskundeleraren en studenten. De clubs moeten toegankelijk zijn voor alle kinderen in de regio. We denken hierbij aan twee categorieën clubs:
1. wiskundeclubs op scholen,
2. clubs in regionale centra, eventueel ingebed in activiteiten met een bredere scope dan alleen wiskunde.
Een optie is deze regionale clubs onder te brengen in de regionale Science Centers (Aeolus, New Metropolis, CCO Leonardo, Space Expo, Da Vinci, Schrieverheide, Ecodrome, Industrion). Voor de informatieverstrekking kunnen we onder andere gebruik maken van de bestaande distributiekanalen, bijvoorbeeld het wiskundetijdschrift Pythagoras waarmee duizenden leerlingen en leraren worden bereikt die interesse hebben in wiskunde. Daarnaast hebben we reeds een internet site, en ook andere instellingen verstrekken informatie via het internet. Voor een meer actieve onderlinge uitwisseling van kennis en materiaal dienen we echter een grotere website op te zetten.

Op de clubs kunnen de volgende activiteiten plaatsvinden:

De belangrijkste activiteiten die we willen uitvoeren zijn:

De doorlooptijd van het totale project schatten we op drie jaar, waarbij na de eerste fase van 1 jaar reeds enkele clubs operationeel kunnen zijn.

3. Globale schets van de beoogde resultaten

We verwachten binnen een jaar op een aantal scholen en op één regionaal centrum een wiskundeclub operationeel te hebben. Het jaar daarna kan dit uitgebreid worden naar andere scholen en regio's. De clubs hebben een omvang van 10 tot 20 deelnemers. Daarnaast hebben we:

4. Beoogde doelgroep

De doelgroep voor het deelnemen aan de wiskundeclubs zijn kinderen van 10 tot 18 jaar. Uit de ervaring met bestaande wiskundeclubs en zomerkampen blijkt dat dit niet alleen de getalenteerde kinderen zijn, maar dat de opzet een veel bredere groep kinderen aanspreekt. Dit zijn ook de kinderen die de potentie hebben later voor een betastudie te kiezen.

5. Partners

Als partners in dit project zien wij:

B. Administratieve gegevens

Projectindiener:
Het project wordt ingediend door de Stichting Vierkant voor Wiskunde, De Boelelaan 1081a, 1081HV Amsterdam. De Stichting werkt onder auspiciën van de Nederlandse Onderwijs Commissie Wiskunde (NOCW). De belangrijkste sponsors van Vierkant zijn de Vrije Universiteit in Amsterdam, de Stichting WeTeN en het CWI.

Titel Projectidee: Vierkant Wiskundeclubs

Onderwijssoort:
De doelgroep bestaat uit kinderen uit de bovenbouw van de basisschool en leerlingen van het voortgezet onderwijs.

Beoogd projectleider:
Naam: Wim Berkelmans
Telefoon: 020-4447776 (Vierkant), 020-6456742 (thuis)
e-mail: berkelm@cs.vu.nl of wim.berkelmans@12move.nl
CV: directeur Stichting Vierkant voor Wiskunde
  ruime ervaring met (project)management

C. Financiële gegevens

De hoofdsponsor van Vierkant (VU) zal kantoorruimte en computerfaciliteiten beschikbaar stellen, waaronder ruimte voor de website. Vierkant zal materiaal beschikbaar stellen voor gebruik in de wiskundeclubs. Verder zullen diverse scholen en Science Centers mensen beschikbaar stellen voor het opzetten en begeleiden van de clubs.


Per jaar worden de volgende kosten begroot:

Ontwikkelen materiaal 50.000,-
PR-campagne 20.000,-
Werving deelnemers 15.000,-
Management, secretariaat en administratie 40.000,-
Huisvesting, kantoor en computers 40.000,-
Begeleiding deelnemers clubs 65.000,-
Systeembeheer 20.000,-
Totale jaarlijkse kosten: 250.000,-


Bekostiging:

Eigen bijdrage Vierkant:  
Ontwikkelen van materiaal 40.000,-
Bijdrage derden (hoofdsponsor en scholen):  
Huisvesting, kantoor en computers 40.000,-
Begeleiding deelnemers clubs 65.000,-
Systeembeheer 20.000,-
Jaarlijkse bijdrage Axis: 85.000,-

Deelproject Nederlandse Wiskunde Olympiade

A. Project-idee

1. Probleemanalyse

De Nederlandse Wiskunde Olympiade, die in 1962 voor de eerste maal georganiseerd werd, is een jaarlijks terugkerende individuele wedstrijd voor leerlingen van HAVO en VWO die beoogt wiskundetalent bij de jeugd op te sporen en te stimuleren. Uit de prijswinnaars wordt elk jaar een team gevormd dat Nederland vertegenwoordigt bij de Internationale Wiskunde Olympiade, een grootschalig evenement waar leerlingen uit meer dan tachtig verschillende landen aan meedoen. Tal van hoogleraren in de wiskunde en de natuurkunde (waaronder Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft) hebben als scholier tot de prijswinnaars van de Nederlandse Wiskunde Olympiade behoord.

Helaas is de bekendheid met en de belangstelling voor de Wiskunde Olympiade op de Nederlandse scholen verre van optimaal, waardoor veel sluimerend beta-talent onopgemerkt blijft, en spectaculaire Nederlandse successen bij de Internationale Wiskunde Olympiade de laatste tijd uitblijven. Wie in deze toestand verbetering wil brengen, moet zich in de eerste plaats richten op de wiskundedocenten. Zij vormen immers de onmisbare, allesbepalende factor: door hun enthousiasme moeten leerlingen gestimuleerd worden om aan Eerste Ronde van de Olympiade deel te nemen.

Het voorgestelde project beoogt leraren en leerlingen door een gerichte actie en een weloverwogen follow-up veel meer dan thans het geval is bij de Nederlandse Wiskunde Olympiade te betrekken. De Olympiade moet via een extra PR- en informatieoffensief haar belangrijke rol als ontdekker en stimulator van beta-talent op HAVO en VWO weer ten volle gaan vervullen.

2. Idee

Zwaartepunt in de eerste fase van het project is de uitgave van een aantrekkelijk uitgevoerd boek waarin `the art of problem solving' (Polya) aan de hand van olympiade-opgaven uit het verleden uit de doeken wordt gedaan. De lezer (leerling of leraar!) wordt aan de hand van eenvoudige tot steeds moeilijker wordende opgaven gevormd tot een systematisch en analytisch denkende probleemoplosser. Bij het boek zal ook een CD-rom verschijnen met daarop aanvullend materiaal alsmede alle opgaven met oplossingen van de Nederlandse Wiskunde Olympiade uit de periode 1982-2000. Dit materiaal zal getalenteerde leerlingen ook in staat stellen in het kader van het studiehuis binnen hun gekozen profiel wiskundeopdrachten te maken.

In de volgende fase van het project zal ICT ook op een andere manier bij de Nederlandse Wiskunde Olympiade worden betrokken: een speciale Wiskunde-Olympiade-website zal actuele olympiade-informatie verschaffen, waaronder ook informatie over de Internationale Wiskunde Olympiade en Olympiades in het buitenland. Opgaven worden via applets en computeralgebra gevisualiseerd, en becommentarieerde links naar toepassingen en naar gerelateerde wiskundewebsites helpen geïnteresseerde leerlingen verder op hun ontdekkingstocht. Een wiskunde-chatbox voor WisKids legt contacten met gelijkgestemden en oud- olympiadewinnaars die inmiddels op de universiteit studeren of doceren.

De geschatte productietijd van het boek is 1 jaar. Het boek wordt ontwikkeld op basis van de geschiedenis van 38 jaar Nederlandse Wiskunde Olympiade. Uit de opgaven van al die jaren wordt een selectie gemaakt, waarna de geselecteerde opgaven volgens een aantal didactische en wiskundige thema's in afzonderlijke hoofdstukken worden ingedeeld. Zo fungeren de opgaven als praktijkmateriaal waarmee `the art of problem solving' geïllustreerd wordt. Elk wiskundig thema wordt verder in perspectief geplaatst door middel van een inleiding die geschreven wordt door een wiskundige die expert is op het betreffende gebied. De uitwerkingen van alle behandelde opgaven worden toegevoegd, voorzien van relevant commentaar. Op de bijbehorende CD-rom staan alle opgaven en oplossingen, met een programma dat de lezer via verschillende zoekstrategieën in staat stelt om een of meer afzonderlijke opgaven te selecteren.

De follow-up van deze boekuitgave (te weten een website, een chatbox, etc.) zal in nauwe samenwerking met de andere deelprojecten van het WisKids project ontwikkeld worden.

3. Beoogde producten/resultaten

Het boek en de CD-rom worden gratis verspreid onder alle wiskunde docenten in Nederland. Tevens worden boek en CD-rom aan de deelnemers van de Eerste Ronde van de Nederlandse Wiskunde Olympiade gegeven als blijk van waardering voor en herinnering aan hun deelname. De geschatte oplage is 10.000 exemplaren. Het beoogde resultaat is meetbaar in de deelnamecijfers van de Wiskunde Olympiade in de komende jaren. Daarnaast zal het materiaal geschikt zijn als verrijkingsstof bij de wiskunde in het studiehuis en als inspiratiebron bij werkstukken en praktische opdrachten. De website en de chatbox ondersteunen deze activiteiten en brengen scholieren in heel Nederland met wiskunde-belangstelling met elkaar in contact. Dit alles zal worden opgezet in nauwe samenwerking met de andere deelprojecten uit het WisKids-project.

4. Doelgroep

Er zijn twee doelgroepen. De eerste wordt gevormd door alle wiskundedocenten, die de deelname van hun leerlingen aan de Wiskunde Olympiade gaan stimuleren en tegelijkertijd de beschikking krijgen over uitdagend en inspirerend oefen-, voorbereidings- en achtergrondmateriaal. De andere doelgroep bestaat uit alle leerlingen met een al dan niet sluimerende belangstelling voor de exacte vakken. Via de wiskunde kunnen zij die belangstelling ontwikkelen op een wijze die uitgaat boven dat wat via de traditionele schoolse paden mogelijk is.

5. Partners

Bij de ontwikkeling en de financiering van de uitgave zijn praktisch alle geledingen van de wiskundige onderwijswereld in Nederland betrokken. Bijdragen zijn al toegezegd door het Wiskundig Genootschap, de Nederlandse Vereniging van Wiskunde Leraren, de Nederlandse Onderwijs Commissie voor Wiskunde en de Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade. Daarnaast worden inhoudelijke en financiële bijdragen geleverd door de TUE en het Cito. In financiële zin zijn verder betrokken de Gratama Stichting, het Dr. Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds en de drukker/uitgever.

B. Administratieve gegevens

Projectindiener:
De penvoerende organisatie is de Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade. Het secretariaat van deze Stichting is in handen van een wetenschappelijk medewerker van het Cito, de heer Fred Bosman. De Stichting is opgericht onder auspiciën van het Wiskundig Genootschap en de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren.

Titel projectidee: Wiskunde Olympiade in Nederland

Onderwijssoort:
De beoogde soort onderwijs is in eerste instantie het VO. Het lange-termijndoel is om alle leerlingen met beta-aanleg te motiveren voor de wiskunde, en meer algemeen voor de exacte en de technische wetenschappen.

Projectleider:
De beoogd projectleider is de heer Jan Donkers van de TUE, telefoon 040-2472738, e-mail jand@win.tue.nl. De beoogd projectleider voor coördinatie en verspreiding is de heer Fred Bosman van het Cito, telefoon 026-3521294, e-mail fred.bosman@cito.nl De heer Donkers is universitair docent wiskunde en docent didactiek van de wiskunde aan de TUE. Hij is voorzitter van het bestuur van de Stichting Kangoeroe en bestuurslid van de Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade. Beide stichtingen hebben tot doel om bij middelbare scholieren de belangstelling voor wiskunde te stimuleren door het bevorderen van allerlei extra activiteiten op het gebied van wiskundeonderwijs, zowel binnen- als buitenschools. De heer Donkers verzorgt al jaren de selectie en de training van de ploeg die namens Nederland deelneemt aan de jaarlijkse Internationale Wiskunde Olympiade. De heer Bosman is wetenschappelijk medewerker wiskunde en techniek bij het Cito. Hij is secretaris van de Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade, secretaris van de Nederlandse Onderwiijscommissie voor Wiskunde en bestuurslid van de Stichting Kangoeroe.

C. Financiële gegevens

Begroting

Kosten van samenstelling, redactie en begeleiding 15.000,-
Kosten van drukken en uitgeven 75.000,-
Kosten CD-rom 20.000,-
Kosten ontwikkeling website-materiaal 30.000,-
Kosten van coördinatie en verspreiding 10.000,-
Totaal 150.000,-

De gewenste bijdrage van AXIS is een derde van dit bedrag: 50.000,-.
Bijdragen van leraren en universitaire medewerkers (in werktijd, omgerekend in geld): eveneens 50.000,-

Verdere cofinanciering:

De volgende bijdragen zijn toegezegd door de daarbij genoemde instellingen/instanties:

De Gratama Stichting 5.000,-
Het Dr. Hendrik Muller Vaderlandsch Fonds 3.000,-
De Nederlandse Onderwijs Commissie voor Wiskunde 5.000,-
De beoogde drukker/uitgever 5.000,-
De TUE 15.000,-
Het Cito 7.200,-
De Stichting Nederlandse Wiskunde Olympiade 2.000,-
Het Wiskundig Genootschap 5.000,-
De Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren 1.250,-
Totaal 48.450,-

Deelproject Pythagoras

A. Project-idee

Pythagoras is een wiskundetijdschrift voor jongeren dat in 1960 is opgericht door Bruno Ernst. Het blad richt zich op middelbare scholieren en stelt zich ten doel jongeren enthousiast te maken voor de leuke en uitdagende kanten van wiskunde.

Sinds 1998 wordt Pythagoras uitgegeven door het Nederlands Wiskundig Genootschap, de beroepsorganisatie van Nederlandse wiskundigen. De huidige formule biedt enerzijds leuke, uitdagende problemen, puzzels en wedstrijden (onder andere de zeer succesvolle Escher-wedstrijd uit 1998), maar anderzijds is er ruime aandacht voor moderne ontwikkelingen in de wiskunde (cryptografie, financiele wiskunde, chaostheorie).

Op dit moment zijn er 2750 abonnees. De jaaromzet van Pythagoras bedraagt bijna f 100.000.- per jaar. Er zijn interessante samenwerkingsverbanden met o.a. Stichting Vierkant voor Wiskunde, STW, Puzzelsport, Elsevier, Texas Instruments en Kömal (het Hongaarse equivalent van Pythagoras).

Pythagoras' homepage: http://www. science.uva.nl/misc/pythagoras

De subsidie

De traditie uit de jaren 60 en 70, waarin zeer grote aantallen scholieren abonnee van Pythagoras waren, is in de laatste decennia verloren gegaan. Het doel dat Pythagoras zich voor de komende jaren in het WisKids-project stelt, is het terughalen van die traditie. Daartoe moet Pythagoras zich, nog veel meer dan nu het geval is, richten op de inzetbaarheid in de schoolpraktijk. Via de inzet van ICT dient Pythagoras zich daartoe te ontwikkelen tot een multi-mediaal wiskunde-medium. Dit wordt uitgewerkt via een aantal deelprojecten:

Een beeld van de beroepsuitoefening van wiskundigen onder middelbare schoolleerlingen bestaat er niet. Wiskunde staat bij leerlingen alleen bekend als een schoolvak. Dat is een van de redenen voor het slechte imago dat wiskunde heeft. Daaraan probeert dit initiatief wat te doen.

3. Globale schets van de beoogde resultaten/producten

Het project resulteert in:

Deze resultaten zijn direct te meten aan de hand van de publicaties, en tevens via de rechtstreeks meetbare interacties via Internet (aantal hits/informatieverzoeken e.d.).

4. Beoogde doelgroep

Middelbare scholieren in de leeftijd van 12-17 jaar (havo en vwo).

5. Mogelijke partners

A. De WisKids-partners,
B. het Wiskundig Genootschap (WG) en het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI),
C. de Nederlandse Vereniging voor Wiskundeleraren.

B. Administratieve gegevens

Penvoerende organisatie:
Wiskundig Genootschap, Postbus 80010, 3508 TA Utrecht (www.wiskgenoot.nl)

Verantwoordelijke binnen het management:
Prof.dr. Peter Stevenhagen (commissaris publicaties, psh@math.leidenuniv.nl)

Korte typering van de projectindienende organisatie:
Het Wiskundig Genootschap (WG) is de Nederlandse beroepsvereniging van wiskundigen (academisch onderzoekers, bedrijfswiskundigen en leraren). Sinds oktober 1998 is het WG uitgever van Pythagoras.

Tranche:     voortrajecten

Onderwijssoort:     voortgezet onderwijs: havo en vwo

Beoogd projectleider:

Naam: Chris Zaal
Telefoonnummer: 020-5255205/015-2787243/020-6831048
Faxnummer: 020-5255101
E-mail: zaal@math.leidenuniv.nl
CV: geboren: 26-06-1960 te Leeuwarden
  doctoraal wiskunde: 1992 (UvA)
  1e graads leraar wiskunde: 1997
  doctoraat wiskunde: 2000/2001
  sinds augustus 1996: hoofdredacteur Pythagoras
  sinds oktober 1998: verantwoordelijk uitgever Pythagoras
  sinds januari 2000: hoofdredacteur Nieuw Archief voor Wiskunde


Begroting:

f. 50.000 per jaar, voor een periode van drie jaar, uit te splitsen over de volgende posten:

f. 25.000,- : ontwikkeling en beheer interactieve WWW-component Pythagoras
f. 12.500,- : ontwikkeling onderwijscomponenten
f. 12.500,- : communicatie met leerlingen en docenten

Financiering:

Per jaar:

f. 5.000,- : Wiskundig Genootschap
f. 10.000,- : Stichting WeTen
f. 2.500,- : Spinoza-fonds
f. 12.500,- : bijdragen leraren en universitaire medewerkers
f. 20.000,- : bijdrage Stichting Axis

WisKids Deelproject Freudenthal Instituut


Binnen het WisKids project neemt het Freudenthal Instituut vier taken met bijbehorende verantwoordelijkheden op zich, die hieronder nader aangeduid worden.

  1. Penvoederschap
    Het FI levert een algemeen projectmanager, die in samenspraak met de projectvoorzitter en het bestuur van het Consortium:
    - contacten met Axis onderhoudt;
    - regelmatig overleg met de deelprojecten voert, mede met het oog op onderlinge afstemming;
    - de voortgangsrapportage bewaakt en
    - de financieel-administratieve rapportage gereed maakt voor accountantscontrole.
    - zorg voor de evaluatie van het projekt.
  2. Website-beheer
    De deelprojecten hebben allemaal een eigen ICT component, met name gericht op het ontwikkelen van websites. Om te voorkomen dat er langs elkaar heen gewerkt wordt, dan wel dubbel werk wordt gedaan, zal het FI op zich nemen:
    - de coördinatie van de onderlinge afstemming van de sites van de deelprojecten;
    - de ontwikkeling van gemeenschappelijke bouwstenen voor de sites.
    Hierbij zal aansluiting gezocht worden bij het Wisweb-project van het FI, dat vergelijkbare doelstellingen heeft (zie hieronder voor nadere toelichting op dit project).
  3. Axis Wiskunde Prijs
    In het algemene WisKids-projectvoorstel is het belang van een AXIS Wiskunde Prijs aangegeven. Het Freudenthal Instituut zal de organisatie hiervan op zich nemen. Dit houdt ten minste in:
    - het ontwikkelen van een procedure om scholen te nomineren, waarbij recht gedaan wordt aan de diverse extra wiskundeactiviteiten die op de scholen worden uitgevoerd;
    - het samenstellen van een deskundige jury die uit de genomineerden de winnende school kiest;
    - de organisatie van de feestelijke prijsuitreiking;
    - het genereren van publiciteit rond de prijsuitreiking;
    - evaluatie.
    Uiteraard zal, met name bij het samenstellen van de jury, zorg gedragen worden voor een breed draagvlak. Wiskundigen van naam zullen benaderd worden om hierbij een rol te spelen.
  4. Wiskundevraagbaak:
    Het doel van de wiskundevraagbaak is dat leerlingen door het stellen van vragen direct in contact komen met wiskundigen. Deze vragen kunnen gesteld worden via het gemeenschappelijke deel van de website. Er zal een netwerk van wiskundigen opgezet worden die bereid zijn vragen te beantwoorden. Een moderator zal er voor zorgen dat vragen en antwoorden ook toegankelijk zijn voor andere bezoekers van de site. Er is een duidelijke relatie met de deelprojecten Pythagoras en ‘Wiskunde in perspectief’.


BEGROTING (per jaar, in Kf):
Penvoerderschap 40 40 40
Website beheer 60 60 60
Axis prijs 5 5 5
Wiskundevraagbaak 20 20 20
TOTAAL 125 125 125


FINANCIERING (voor totaal periode van 3 jaar, in Kf):
Axis 125
Eigen inbreng FI 125
Sponsor Axis prijs (nog zoeken, in overleg met Axis) 15
Bijdrage WG aan Wiskundevraagbaak 30
Bedrijfsleven overig (nog benaderen via AXIS) 80
TOTAAL 375



MEER INFORMATIE OVER HET WISWEB PROJECT:
Sinds de introductie van het world wide web (www) is het WisWeb de plek op de website van het Freudenthal Instituut, waar ICT-toepassingen voor leerlingen en leraren worden aangeboden. Het WisWeb is daarmee een experimenteertuin voor de ontwikkeling en disseminatie van inhoudelijke ICT-toepassingen voor het reken-wiskundeonderwijs voor 12-18 jarigen.

Het WisWeb-project heeft twee doelen:

  1. Het organiseren en toegankelijk maken van bestaande en nieuwe internet-toepassingen die direct in het onderwijs te gebruiken zijn en die aansluiten bij het curriculum.
    Toelichting: Om dit doel te verwezenlijken zullen docenten en leerlingen van de partnerscholen zullen commentaar geven op de ontwikkelde internet-toepassingen om deze te verbeteren, docenten zullen op de scholen de toepassingen uitproberen en docenten zullen een inhoudelijke inbreng hebben bij de ontwikkeling van nieuwe internet-toepassingen die aansluiten bij of deels curriculum vervangend kunnen zijn.
  2. Het afstemmen van activiteiten en taken op het www met organisaties die actief zijn in het Nederlands wiskundeonderwijs in het VO.
    Toelichting: Om dit doel te verwezenlijken zal het WisWeb-project nauw samenwerken met andere organisaties die actief zijn binnen het Nederlandse wiskundeonderwijs en zich op het www presenteren. Met de projectpartners Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren (NVvW) en APS zal een platform gecreëerd worden waarbinnen afstemming zal plaatsvinden en afspraken over wie wat op het www doet zullen worden gemaakt.
De resultaten van het WisWeb-project zullen zijn:

Over dit dokument ...

This document was generated using the LaTeX2HTML translator Version 99.2beta6 (1.42)

Copyright © 1993, 1994, 1995, 1996, Nikos Drakos, Computer Based Learning Unit, University of Leeds.
Copyright © 1997, 1998, 1999, Ross Moore, Mathematics Department, Macquarie University, Sydney.

The command line arguments were:
latex2html -split 2 WK-projekt

The translation was initiated by D. Siersma on 2000-07-14



next_inactive up previous
D. Siersma 2000-07-14