WISB315 : Functionaalanalyse

Heinz Hanßmann, Thom Klaasse, Egbert Rijke




blok 1 en 2 tijd plaats
hoorcollege dinsdag 9:00 - 10:45 MIN 202
werkcollege vrijdag 11:00 - 12:45 BBL 430

ECTS : 7.5 studiepunten




Het hoorcollege op 8 december wordt voor mij waargenomen door Sebastiaan Janssens. In de studieweek in januari is er geen hoorcollege, alleen een werkcollege op vrijdag 15 januari.




Naast R^n en C^n zijn functieruimten zoals C[0,1] de belangrijkste voorbeelden van vectorruimten. Hierop is nog steeds de theorie uit lineaire algebra van toepassing, maar zodra men naast eindige lineaire combinaties ook oneindige reeksen wil gebruiken komt de analyse om de hoek kijken. Functionaalanalyse is een erg successvol huwelijk van deze twee gebieden, waarmee men tal van wiskundige problemen aankan.

In deze cursus komen de eenvoudigste vragen van deze theorie aan de orde - wat zijn Banachruimten en Hilbertruimten en waarom zijn deze belangrijk? Hoe kan men lineaire afbeeldingen tussen oneindigdimensionale vectorruimten diagonaliseren? We zullen zien dat men met de voor eindigdimensionale vectorruimten opgebouwde intuitie een heel eind komt en waar geheel nieuwe aspecten belangrijk worden. Bij het college zal het programma van vorig jaar gevolgd worden.

Wiskunde leer je het best door het zelf te beoefenen. Daarom raad ik je sterk aan om zelfstandig sommen te maken, bovendien zijn er iedere week twee inleveropgaven. Deze mogen in groepen van twee (of alleen) worden ingeleverd, als iemand per sé in een grotere groep wil werken even langskomen opdat we dit probleem kunnen oplossen. De inleveropgaven worden gecorrigeerd en er wordt een gemiddelde I bepaald (waarin het laagste resultaat niet meetelt). Het eindcijfer is dan C = max((I+M)/2, M), waar M = max(T, H) het resultaat van tentamen en hertentamen; indien dit laatste niet voldoende is (zes of hoger) kan C echter niet hoger dan M+1 zijn. De inleveropgaven kunnen dus alleen maar een positieve invloed hebben.

Tentamen (pdf, ps) en hertentamen (pdf, ps) gaan allebei over de inhoud van de hele cursus. Hierbij mogen boeken, cursusmateriaal en aantekeningen gebruikt worden, rekenmachines mogen niet gebruikt worden.

Deelresultaten uit de cursus van vorig jaar (ingeleverde opgaven e.d.) zijn dit jaar niet meer geldig.




Literatuur


Eigenlijk voldoet elk willekeurig boek over functionaalanalyse, wij zullen ons toch voornamelijk met die gedeelten bezig houden die in elk boek te vinden zijn. Het lijkt me dan ook voor ieder student(e) belangrijker om hetgeene boek te kiezen dat persoonlijk het meeste aanspreekt. Als wiskundige moet je i.h.b. in staat zijn om juist voor een nog onbekend gebied een geschikte literatuurkeuze te kunnen maken. Om je niet meteen het diepe in te gooien staat hieronder alvast een (niet bindende) voorafselectie van mogelijke boeken, zie hier (.pdf, .ps) voor enkele meningen van studenten die de cursus al gevolgd hebben. Wie er na de boeken zelf bekeken te hebben nog steeds niet uitkomt kan rustig langskomen voor toegesneden advies!

In het diktaat (.pdf, .ps) is bovendien per hoofdstuk aangegeven waar de behandelde stof in onderstaande boeken terug te vinden is.


Bryan P. Rynne and Martin A. Youngson
Linear Functional Analysis
Springer, London, 2000/8.

Karen Saxe
Beginning Functional Analysis
Springer, New York, 2002.

Jean Dieudonné
Foundations of Modern Analysis
Academic Press, New York, 1960/69.

Nicholas Young
An Introduction to Hilbert space
Cambridge University Text, Cambridge, 1988/89.

Eberhard Zeidler
Applied Functional Analysis
Springer, New York, 1995.

Gerald Teschl
Functional Analysis
op de website van de auteur verkrijgbaar.




Rooster

Hier zal ik de behandelde stof bijhouden.

8.9. Inleiding. Metriek, norm, volledigheid en Banachruimte, inproduct, Hilbertruimte, ongelijkheid van Cauchy-Schwarz. Opgaven voor werkcollege, huiswerk en inleveropgaven (.pdf, .ps).

15.9. Topologie van metrische ruimten. Stelling van Baire. Deelruimte en quotientruimte, lineaire afbeeldingen, directe som, homomorfiestelling. Werkcollegeopgaven 2.7 en 3.9, huiswerk 2.3 en 2.9, inleveropgaven 1.15 en 2.5 - in te leveren op dinsdag 22 September (9:00).

22.9. Banachruimten en lineaire operatoren. Duale ruimte, completering. Bestapproximatie binnen gesloten deelruimten van Hilbertruimten, orthogonale supplementen van gesloten deelruimten, duale ruimte van een Hilbertruimte. Werkcollegeopgaven 3.2 en 4.3, huiswerk 3.10 en 4.5, inleveropgaven 3.11 en 4.13 - in te leveren op dinsdag 29 September (9:00).

29.9. Meetkunde van Hilbertruimten. (Complete) orthonormaalsystemen, Fouriertheorie in L^2[0,1], unitaire operatoren. Werkcollegeopgaven 4.20 en 4.28, huiswerk 4.27 en 4.16, inleveropgaven 4.14 en 4.24 - in te leveren op dinsdag 6 October (9:00).

6.10. Compacte verzamelingen, normequivalentie in eindige dimensie, alleen eindigdimensionale Banachruimten zijn locaalcompact, stelling van Arzelà-Ascoli. Werkcollegeopgaven 5.18 en 5.6, huiswerk 5.23 en 5.12, inleveropgaven 5.7 en 5.11 - in te leveren op dinsdag 13 October (9:00).

13.10. Stelling van Stone-Weierstraß, C(V) is separabel. L(E) is Banachalgebra, voorbeelden van begrensde operatoren: integraaloperator en shift op l^2, open mapping theorem. Werkcollegeopgaven 5.15 en 6.3, huiswerk 5.17 en 6.5, inleveropgaven 6.4 en 5.13 - in te leveren op dinsdag 20 October (9:00).

20.10. Definitie en eigenschappen spectrum. Voorbeelden en eigenschappen compacte operatoren. Werkcollegeopgaven 6.19 en 6.21, huiswerk 6.13 en 7.5, inleveropgaven 6.16 en 6.20 - in te leveren op dinsdag 27 October (9:00).

27.10. Riesz theorie, Jordan normaalvorm. Werkcollegeopgaven 7.7 en 7.8, huiswerk 7.2 en 7.12, inleveropgaven 7.15 en 7.9 - in te leveren op dinsdag 10 November (9:00). Errata (.pdf, .ps).

10.11. Approximatie van compacte operatoren door operatoren van eindige rang in Hilbertruimten, uniform boundedness principle. Werkcollegeopgaven 6.8 en 7.17, huiswerk 7.19 en 7.22, inleveropgaven 7.10 en 7.16 - in te leveren op dinsdag 17 November (9:00).

17.11. Zelfgeadjungeerde operatoren. Orthogonale invariante deelruimten, inverteerbarheid, eigenschappen spectrum, spectraalstelling voor zelfgeadjungeerde compacte operatoren. Werkcollegeopgaven 8.1 en 8.4, huiswerk 8.5 en 8.15, inleveropgaven 8.8 en 8.12 - in te leveren op dinsdag 24 November (9:00).

24.11. Integraalvergelijkingen. Fredholmalternatief, spectraalstelling, Schrödingervergelijking, vermenigvuldigingsoperator, Laplaceoperator. Werkcollegeopgaven 9.2 en 9.6, huiswerk 9.3 en 8.18, inleveropgaven 9.5 en 8.19 - in te leveren op dinsdag 1 December (9:00).

1.12. Sturm-Liouville theorie. Greense functie, spectraalstelling. Geadjungeerde operator, existentie, eigenschappen en voorbeelden. Werkcollegeopgaven 10.1 en 10.4, huiswerk 9.8 en 9.9, inleveropgaven 9.11 en 10.16(i),(ii) - in te leveren op dinsdag 8 December (9:00).

8.12. Operatoren in Hilbertruimten. Partiële isometrie, L(H) is C*-algebra, normale elementen/operatoren, spectraalstelling voor compacte normale operatoren in Hilbertruimten, functionaalrekening. Werkcollegeopgaven 10.5 en 10.16(iii),(iv), huiswerk 10.11 en 10.14, inleveropgaven 10.9 en 10.15 - in te leveren op dinsdag 15 December (9:00).

15.12. Functionaalrekening, polaire decompositie, Hilbert-Schmidt operatoren, herhaling en vragen. Werkcollegeopgaven 10.26 en 10.20, huiswerk 10.32 en 10.18, kerstopgaven (.pdf, .ps). Errata (.pdf, .ps).

Toepassingen van de functionaalanalyse op de lineaire algebra (pdf, ps).